Organiserend vermogen op bedrijventerreinen

Organiserend vermogen op bedrijventerreinen
De sleutel tot succes

Het succes van collectieve projecten hangt doorgaans af van hoe goed ondernemers georganiseerd zijn, hoe zij samenwerken om met elkaar zaken te realiseren. Dit noemt CLOK het organiserend vermogen op een bedrijventerrein.  Duidelijk is dat je in veel zaken als groep ondernemers meer voor elkaar krijgt dan als individuele ondernemer. Denk aan de beveiliging van het bedrijventerrein, maar ook aan de uitdagingen bij het toekomstbestendig maken van bedrijventerreinen.

Waar goede samenwerking toe kan leiden, zien we in de gemeente Emmen. “We zijn als Ondernemend Emmen klein begonnen”, vertelt Herman Idema, directeur Ondernemend Emmen, “namelijk met parkmanagement op het noordelijk deel van bedrijventerrein Bargermeer. Later zijn de andere bedrijventerreinen en kantoorlocaties aangesloten”. Ondernemend Emmen heeft vrij snel gekozen voor het professionaliseren van de organisatie en het onderbrengen van de uitvoerende taken in een zelfstandige onderneming. Daarmee is het organiserend vermogen en de slagkracht als organisatie versterkt. Dat is van groot belang gebleken voor het succes en de groei van Ondernemend Emmen, omdat het daarmee mogelijk werd om de belangenbehartiging voor de leden steeds verder uit te breiden. ‘‘Door het collectief oppakken van projecten is het rendement van de individuele bedrijven verhoogd en neemt de concurrentiepositie van het bedrijventerrein als geheel toe’’, aldus de directeur.

Succesvolle projecten

Ondernemend Emmen kent meerdere geslaagde projecten. Een voorbeeld hiervan is een project met betrekking tot innovatie. De ambitie was het creëren van sterk techniekonderwijs. Er is een Talentenprogramma ontwikkeld door ondernemers en scholen om getalenteerde techniekleerlingen via het programma in de praktijk te stimuleren en te scholen.

Op het gebied van energietransitie heeft Ondernemend Emmen een bijdrage geleverd aan het realiseren van Zonnepark Oranjepoort. In samenwerking met GroenLeven is in 2019 een zonnepark geopend met een grootte van 35 hectare. Ook wordt op dit moment bij het zonnepark gebouwd aan het ‘Solar Innovation & Experience Center’. Onderwijs en bedrijfsleven komen hier bij elkaar om onderzoek te doen.

Met betrekking tot werkgelegenheid heeft Ondernemend Emmen een Actieplan Jeugdwerkloosheid opgesteld. Samen met de gemeente Emmen heeft de ondernemersvereniging 200 jeugdwerklozen aan een baan geholpen. Zij hebben ervoor gezorgd dat 20 werklozen zijn gestart met baangarantie bij een van de leden van de ondernemersvereniging.

Aspecten organiserend vermogen
Volgens Idema zijn een aantal aspecten van belang voor het opzetten, opbouwen en behouden van het organiserend vermogen/samenwerking, namelijk:

• Een duidelijk aanspreekpunt, een persoon die verstand van zaken heeft;
• Het direct betrekken van de overheid (denk aan provincie en gemeente);
• Een noodzakelijke eigenschap voor een bestuurder is strategisch en tactisch inzicht;
• Er is zowel kennis van de overheid en bedrijfsleven in huis;
• Het is van belang je te houden aan je afspraken, zeg wat je doet en doe wat je zegt;
• Schrijf een ondernemingsplan en definieer hierin je missie, visie en strategie.

Samenwerking en vertrouwen als basis voor organiserend vermogen

In de gemeente Meierijstad zien ze vertrouwen als succesfactor voor het creëren van organiserend vermogen. “Bij samenwerking is onderling vertrouwen erg belangrijk”, benadrukt Jos van Asten, directeur Platform Ondernemend Meierijstad. “Wanneer er een ingrijpende verandering (een transitie) plaatsvindt, is dat voor ondernemers in de basis spannend, maar door vertrouwen schep je een band om zaken samen op te pakken. Op deze manier ontstaat een gemeenschappelijke ambitie om op door te bouwen”, aldus van Asten. Hij wijst erop dat draagvlak, elkaar kennen en vertrouwen belangrijke ingrediënten zijn om te veranderen.

Het georganiseerde bedrijfsleven in Meierijstad is met een groep ondernemers bezig om te kijken of waterstof de energiedrager van de toekomst kan zijn. Het lijkt voor veel ondernemers een ver-van-mijn-bed-show. Echter, omdat de ondernemers elkaar goed kennen, zij elkaar vertrouwen en een lange termijn visie hebben, ontstaat er bij partijen toch enthousiasme om de kansen te verkennen. Afzonderlijk hadden de ondernemers hier wellicht geen tijd en energie in gestoken, maar omdat het collectief wordt opgepakt levert iedereen een bijdrage. Het werkt volgens Jos van Asten namelijk zo: “Ondernemers horen van collega-ondernemers dat zij kansen zien in waterstof, waardoor de houding en blik van collega-ondernemers wordt verruimd. Er worden mogelijkheden gecreëerd door vertrouwen’’.

Rol van de overheid

Idema benoemt dat het betrekken van de overheid van belang is voor het opzetten, opbouwen en behouden van organiserend vermogen. De overheid kan een belangrijke rol spelen met betrekking tot dit organiserend vermogen. Dat past binnen de faciliterende rol van de gemeente richting haar inwoners en bedrijven. Volgens Idema kan de gemeente een bijdrage leveren door het organiseren en faciliteren van bijeenkomsten voor ondernemers. Carolien van Merksteijn, beleidsadviseur Klimaat & Energie bij de gemeente Lochem, geeft aan dat de gemeente Lochem dit doet.

Van Merksteijn bevestigt het belang van organiserend vermogen. Zij is van mening dat de gemeente een rol kan spelen bij het ontwikkelen van het organiserend vermogen van bedrijven op de werklocaties. Dit vermogen is volgens haar belangrijk om als ondernemers collectief zaken voor elkaar te krijgen: “Het gaat hierbij om zaken die je als individu niet zelf kan regelen. Daarnaast is het voor de gemeente gemakkelijker om met een collectief om tafel te gaan (één aanspreekpunt) in plaats van met alle individuele ondernemers.”

Van Merksteijn maakt bij samenwerking onderscheid tussen de rol van de gemeente bij het realiseren van nieuwe en bestaande bedrijventerreinen. “Bij een nieuw te ontwikkelen terrein kan de gemeente in verhouding een grotere rol aannemen. Zij kan in de koopovereenkomst voorwaarden voor samenwerking opnemen om de kwaliteit van het terrein te behouden.”

Bij bestaande bedrijventerreinen is het moeilijker om samenwerking ten aanzien van gezamenlijke activiteiten op het bedrijventerrein te organiseren. Ondernemers zijn in dit geval vrij om wel of niet mee te doen.

De gemeente heeft minder invloed, omdat zij minder instrumenten in handen heeft. Het is dan van belang om de gevestigde bedrijven de meerwaarde te laten zien in het behouden van de kwaliteit van het bedrijventerrein en daar gezamenlijk actie op ondernemen. Hiervoor is organiserend vermogen essentieel. Vanuit de gemeente zijn er een aantal dingen die je kunt doen:

• Ondernemers stimuleren actie te ondernemen;
• Ondernemers ondersteunen bij het proces;
• De financiële stromen innen en weer uitkeren (zoals bij de Bedrijven Investerings Zone).

Actie nodig

Als het aankomt op innovatie, energietransitie, klimaatadaptatie en digitalisering staan bedrijventerreinen en gemeenten voor dezelfde uitdagingen. Het is belangrijk om hierin gezamenlijk op te trekken en actie te ondernemen. Dit draagt niet alleen bij aan het organiserend vermogen van bedrijventerreinen, maar ook aan de samenwerking tussen overheid en bedrijfsleven. Aan de ene kant kan de gemeente bijdragen door het bieden van ondersteuning bij het creëren van georganiseerd vermogen. Als overheid is het van belang het proces te faciliteren. Aan de andere kant kunnen de ondernemers bijdragen door het nemen van verantwoordelijkheid in het proces. Daarnaast is het aan de ondernemers om in actie te komen.

Jos van Asten voegt hieraan toe dat de gemeente de ondernemers (als collectief) ook kan benutten om (overheids-)doelen te realiseren op sociaalmaatschappelijk en economisch gebied. De bedrijventerreinen zijn binnen de gemeente de motor voor werkgelegenheid, verduurzaming, mobiliteitsoplossingen, behoud van onderwijs en allerlei vormen van innovatie.

Ga samen op zoek naar ideeën en kansen vanuit de ondernemers die bijdragen aan de overheidsdoelstellingen. Het benutten van de kansen op dit snijvlak zorgt ervoor dat ondernemers intrinsiek gemotiveerd zijn om aan de slag te gaan. Dus, zorg ervoor dat je op zoek gaat naar een gemeenschappelijke deler die voor alle betrokken partijen van belang is. Het is waardevol dat je vanuit de overheid de ondernemers de mogelijkheden biedt en het vertrouwen geeft dat ook echt iets gedaan wordt met de inbreng en goede ideeën. Volgens Van Asten kan de gemeente dit faciliteren door:

• De inbreng van kennis;
• De inbreng van capaciteit;
• Het bespoedigen van procedures;
• Het wegnemen van belemmeringen;
• En het beschikbaar stellen van middelen.

Start met de belangrijkste onderwerpen die spelen op het bedrijventerrein, bijvoorbeeld veiligheid, marketing of bereikbaarheid. Werk per thema een doelstelling uit en werk samen toe naar het behalen van de gestelde ambities. In dit proces is het van belang verantwoordelijken te adresseren, om ervoor te zorgen dat de betrokken partijen in actie komen. Door middel van het creëren van collectiviteit kunnen op bedrijventerreinen brede zaken sneller opgepakt en uitgevoerd worden.

Kortom, zoek elkaar op, leg het eerste contact en kom in actie!

CLOK is betrokken bij een groot aantal trajecten, waarbij organiserend vermogen gecreëerd moet worden. Ben je op zoek naar voorbeelden, wil je hierover sparren of heb je andere vragen? Neem dan contact met ons op.